Uygarlıkların kavşak noktası Trabzon! Trabzon'un genel ve kısa tarihi

Trabzon, tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış, ticaret yolları üzerinde stratejik önemi olan bir liman kentidir. Osmanlı döneminde fethedilmiş, günümüzde Karadeniz'in incisi haline gelmiştir.

Trabzon, tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış, ticaret yolları üzerinde stratejik önemi olan bir liman kentidir. Osmanlı döneminde fethedilmiş, günümüzde Karadeniz'in incisi haline gelmiştir. Trabzon, tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış ve bu uygarlıkların izlerini günümüze kadar taşımıştır. Bölgenin bilinen en eski yerleşimcileri arasında, MÖ 14. yüzyılda Hitit metinlerinde adı geçen Gaşkalar bulunmaktadır. Bu topluluk, Trabzon’un kadim tarihinin önemli bir parçasıdır. MÖ 8. yüzyılda bölgeye gelen Kimmerler, Trabzon’u da içeren geniş bir alanı ele geçirmişlerdir. Bu içeriğe de göz atın; Trabzon’un coğrafi konumu ve yapısı Miletliler ve Trabzon’un İlk Ticari Faaliyetleri Miletliler, MÖ 8. yüzyılda Trabzon’da bir koloni kurarak ticaretin temelini atmışlardır. Trabzon, adını ilk kez Ksenophon’un "Anabasis" adlı eserinde duyurmuştur. Şehrin isminin Grekçe "masa" anlamına gelen "trapezos" kelimesinden türediği düşünülmektedir. Roma İmparatorluğu döneminde Trabzon, önemli bir ticaret merkezi haline gelmiş ve Bizans İmparatorluğu’nun doğu sınırındaki stratejik noktalarından biri olmuştur. Selçuklular ve Trabzon’un fethi Selçuklular, 1071 Malazgirt Zaferi sonrasında Trabzon’a yönelmişlerse de şehri tamamen ele geçirememişlerdir. Ancak 1204 yılında Komnenos hanedanına mensup Aleksius ve David kardeşler tarafından kurulan Trabzon İmparatorluğu, 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedilmiş ve Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı Dönemi: Trabzon’un Stratejik Önemi Trabzon, Osmanlı döneminde de stratejik önemini korumuş ve 19. yüzyılda bölgenin en işlek limanlarından biri haline gelmiştir. Ancak 20. yüzyılın başlarında yaşanan savaşlar ve yeni ticaret yollarının devreye girmesiyle Trabzon’un ticari rolü zayıflamıştır. 1. Dünya Savaşı sırasında Rus işgaline uğrayan şehir, 1918 Brest-Litovsk Antlaşması ile Osmanlı’ya geri dönmüştür. 1923 yılında gerçekleşen nüfus mübadelesiyle Trabzon’daki Rum nüfus Yunanistan’a gönderilmiş ve yerlerine Batı Trakya’dan gelen Müslümanlar yerleştirilmiştir. Trabzon’un Beşeri durumu ve ekonomisi Trabzon, tarih boyunca çeşitli uygarlıkların yerleşim alanı olmuştur. Bölgenin en eski halkları arasında Kolkh, Dril, Makron, Mossinoik ve İskitler bulunmaktadır. Doğu Karadeniz’in stratejik konumu nedeniyle cazip bir yerleşim yeri olan Trabzon, Pontus, Roma ve Bizans İmparatorlukları tarafından yönetilmiştir. Özellikle 3. yüzyıldan itibaren Hıristiyanlık bölgeye yayılmış, yerli halklar Hıristiyan kültürü içinde erimiştir. 11. yüzyılda Türklerin bölgeye gelişiyle birlikte Trabzon’un Hıristiyan nüfusu artmış, yerli halkların izleri silinmiştir. Trabzon'da Kimmerler ve İskitler: Türk yerleşimlerinin ilk dalgası Trabzon’a ilk gelen Türk kökenli yerleşimciler, MÖ 8. yüzyılda bölgeye ulaşan Kimmerlerdir. Kimmerler, Doğu Karadeniz kıyılarından iç bölgelere doğru ilerlemiş ve burada kalıcı yerleşimler kurmuşlardır. Ardından İskitler de aynı yolu izleyerek bölgeye yerleşmişlerdir. Bu süreçte, Pers ve Roma kültürlerinin etkisi altında kalan Trabzon, Büyük İskender’in seferleriyle Pers hâkimiyetinden çıkmış ve Pontus Krallığı'nın kontrolüne geçmiştir. Trabzon'da Hıristiyanlık ve Türklerin bölgeye yerleşimi Roma İmparatorluğu'nun Hıristiyanlığı resmi din olarak kabul etmesiyle birlikte Trabzon’da kültürel çeşitlilik azalmış ve Roma-Bizans hâkimiyeti boyunca yalnızca Hıristiyanlık yaşamaya devam etmiştir. 6. yüzyılda Bizans, doğu sınırlarını korumak amacıyla bölgeye Bulgarları yerleştirmiştir. 8. yüzyılda İslam ordularının akınlarıyla bölgeye İslam etkisi ulaşmış, ancak tam bir hâkimiyet sağlanamamıştır. 12. yüzyılda Çepniler, Trabzon’a yerleşmiş ve Sinop’tan Ordu ve Giresun’a kadar uzanan bir Türk hâkimiyeti kurmuştur. Trabzon'da Fatih Sultan Mehmed! Trabzon'da Osmanlı dönemi ve nüfus hareketleri Trabzon, Fatih Sultan Mehmet’in 1461’deki fethiyle Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. Osmanlı, bölgeye Anadolu’nun çeşitli yerlerinden Türkler getirip yerleştirmiştir. 19. yüzyılda Trabzon’da Türkler, Rumlar ve Ermeniler bir arada yaşamışlardır. Ancak Rusya ile yaşanan savaşlar sonrası bölgeye göç eden muhacirler yerleştirilmiş, Rumlar ve Ermeniler ise Osmanlı’nın zayıflamasıyla Türklere karşı saldırılar düzenlemiştir. Sonrasında Ermeniler tehcir edilmiş, Rumlar ise mübadele ile Yunanistan’a gönderilmiştir. Bu boşalan yerlere Batı Trakya’dan gelen Türkler yerleştirilmiştir. Trabzon'da demografik yapı ve göçler Trabzon’un fethinden sonra gayrimüslim nüfusun büyük kısmı başka bölgelere gönderilmiş, yerlerine Müslümanlar yerleştirilmiştir. 1486’da Trabzon’daki Müslüman nüfus 2.025 iken, 1583’te bu sayı 6.083’e çıkmıştır. Trabzon, İpek Yolu üzerindeki konumu nedeniyle tarih boyunca demografik değişimlere sahne olmuştur. Limanı, yabancı tüccarları kendine çekerken, kozmopolit bir yapıya sahip olmasına da katkı sağlamıştır.